PKN Orlen SA jest obecnie jedną z największych korporacji przemysłu naftowego w Europie. Podstawowym zakresem działalności biznesowej tej firmy jest przetwórstwo ropy naftowej na benzynę bezołowiową, olej napędowy, paliwo lotnicze, tworzywa sztuczne i wyroby petrochemiczne. Koncern zarządza siedmioma rafineriami w Polsce, Czechach i na Litwie. Zintegrowany kompleks rafineryjno-petrochemiczny w Płocku zaliczany jest do najnowocześniejszych i najefektywniejszych tego typu obiektów w Europie. Łączne moce przerobowe ORLENU w Europie Środkowo-Wschodniej wynoszą 31,7 mln ton ropy rocznie. Posiada największą w Europie Centralnej sieć stacji paliw zlokalizowanych w Polsce, Niemczech, Czechach i na Litwie, na których oferuje klientom produkty i usługi najwyższej jakości. Zapleczem sieci detalicznej ORLENU jest efektywna infrastruktura logistyczna, składająca się z naziemnych i podziemnych baz magazynowych oraz sieci rurociągów własnych i dzierżawionych.
Historia powstawania koncernu PKN Orlen SA jest następująca:
- 1996 Powołanie Nafty Polskiej jako organu nadzorującego i przeprowadzającego restrukturyzację i prywatyzację polskiego przemysłu naftowego.
- 1999 Fuzja Petrochemii Płock (największej rafinerii w Polsce) z CPN (największym operatorem stacji paliw Polsce) – powstanie Polskiego Koncernu Naftowego S.A. Pierwotna emisja około 30% akcji na giełdach w Warszawie i Londynie
- 2000 Wprowadzenie nowej marki PKN ORLEN. Druga emisja akcji PKN ORLEN na giełdach w Warszawie i Londynie. Zwiększenie ilości akcji w wolnym obrocie giełdowym do 72%.
- 2002 Ekspansja na rynek w Północnych Niemczech. JV z firmą Basell w obszarze petrochemikaliów.
- 2003 Wdrożenie Programu Zarządzania Wartością Spółki (Value Based Management) oraz Programu Redukcji Kosztów (redukcja kosztów o 800 mln PLN do końca 2005 roku)
- 2004 Zainicjowanie procesu konsolidacji w regionie. Pierwsze kroki w kierunku akwizycji Unipetrol.
- 2005 Ogłoszenie nowej Strategii Spółki na lata 2005 – 2009. Zakup większościowego pakietu akcji czeskiego holdingu Unipetrol S.A.
Lata 2008 – 2009 negatywnie wpłynęły na wyniki finansowe spółki. Spadły przychody ze sprzedaży, a w 2008 roku spółka zanotowała stratę na działalności. Rok 2009 to kontynuacja spadków przychodów ze sprzedaży, lecz nieznaczna poprawa wyniku finansowego oraz niektórych wskaźników finansowych. Wynik poprawiono głównie dzięki wstrzymaniu inwestycji i niektórych kosztów działalności spółki. Dotychczasowy strategiczny rozwój koncern opierał na rozwojowi sieci dystrybucji, zwiększaniu mocy produkcyjnych, akwizycjach i przejęciach. Na początku 2005 roku PKN ORLEN przyjął do realizacji „Strategię budowy własnej wartości Spółki na lata 2005-2009”, której aktualizacji dokonał w styczniu 2006 roku. Strategia opiera się na trzech filarach: kontynuacji działań pro-efektywnościowych, wzmocnieniu działalności podstawowej na rynkach macierzystych oraz aktywnym poszukiwaniu możliwości na nowych rynkach w tym w obszarze fuzji i przejęć. Jednym z najważniejszych elementów zaktualizowanej strategii jest rozpoczęcie działalności wydobywczej ropy mającej w perspektywie zapewnić ORLENOWI własną bazę surowcową. Efektem wdrożenia tych planów i przedłużenia istniejącego łańcucha wartości PKN ORLEN (Refining & Marketing) o segment wydobywczy Upstream będzie możliwość uzyskania znacznego wzrostu wartości firmy i wzmocnienia jej pozycji konkurencyjnej.
W odpowiedzi na problemy, jakie pojawiły się w wyniku światowego kryzysu z 2008r w PKN Orlen SA podjęto prace nad nową strategią. Nowa strategia była gotowa już w listopadzie 2008r. i obejmowała realizację najważniejszych zadań na lata 2009 – 2013. Postanowiono wykorzystać dominującą pozycję strategiczną koncernu i kłopoty konkurencji związane z załamaniem sytuacji w branży. Celem nowej strategii było przede wszystkim umocnienie pozycji strategicznej oraz dynamiczny rozwój koncernu PKN Orlen SA.
Strategia opracowana w okresie spowolnienia gospodarczego Polski zakładała realizację następujących działań:
- koncentrację na podstawowych obszarach działalności: rafinerii, działalności petrochemicznej i zarządzaniu największej w regionie sieci sprzedaży,
- ograniczenie inwestycji w segmencie chemicznym i telekomunikacyjnym,
- uwolnienie kapitału dzięki dezinwestycjom,
- rozwój inwestycji w działalność wydobywczą,
- rozwój inwestycji w segment energetyczny,
- rozwój sieci sprzedaży,
- poprawienie sprawności operacyjnej,
- integracja aktywów,
- wzmocnienie zarządzania segmentowego,
- wydłużenie łańcucha wartości.
Realizacja zadań polegających na ograniczeniu niektórych inwestycji i rozwojowi sieci sprzedaży oraz koncentracji na kluczowych umiejętnościach koncernu PKN Orlen SA okazały skutecznym sposobem na kryzys. Dowodem na to są lepsze wyniki finansowe w 2009r. W 2009r zysk netto grupy PKN Orlen SA wyniósł 1,31 mld zł w porównaniu do 2,51 mld zł straty netto w 2008r. Strategia przeciwdziałania kryzysowi polegająca na wzmocnieniu filarów spółki (wydobycie i rafineria) okazały się dobrym sposobem na przetrwanie trudnego okresu dla całej branży.
Koncern w swoim działaniu opartym na strategii 2009 – 2013 zmierza do osiągania przewagi konkurencyjnej w następujących obszarach:
- logistyka - rozwój logistyki poprzez budowę rurociągu z rafinerii w Możejkach do terminalu morskiego. Usprawni to transport ropy i zwiększy moce produkcyjne. Zapewni też obniżenie kosztów transportu. Planowane jest także zbudowanie rurociągów pomiędzy Ostrowem Wlkp. a Wrocławiem,
- sprzedaż hurtowa - utrzymanie pozycji lidera w sprzedaży hurtowej na polskim rynku i rynkach zagranicznych,
- sprzedaż detaliczna - umacnianie wizerunku posiadanej grupy marek na rynku detalicznym oraz zwiększanie efektywności sprzedaży na stacjach paliwowych,
- petrochemia - inwestycje w segmencie petrochemicznym,
- energetyka – rozwój poprzez Kogenerację i wzrost produkcji Medów na potrzeby własnych zakładów energetycznych w celu zapewnienia koncernowi bezpieczeństwa energetycznego.