W literaturze przedmiotu istnieją różne definicje transportu. W jednym źródle przez transport rozumie się przemieszczanie osób. rzeczy, energii i wiadomości. W innym zaś proces transportowy to tylko przemieszczanie osób, rzeczy oraz energii. Wyłącza się tu z zakresu transportu przemieszczanie wiadomości. Wybór definicji, odzwierciedlających zakres czynnościowy pojęcia transport, jest zabiegiem czyste konwencjonalnym oraz zależy wyłącznie od osobistych poglądów poszczególnych autorów. Jednym z autorów opisujących transport jest Ignacy Tarski. Cytując definicję transportu tego autora, który mówi, że „W najszerszym etymologicznym pojęciu tego słowa (łac. transportare - przenosić) transport oznacza proces technologiczny wszelkiego przenoszenia na odległość, czyli przemieszczania osób, przedmiotów lub energii”[1]. Jak widzimy przytoczona definicja nie zawiera w sobie wiadomości. Można za tym określić że: „Transport jest to taka działalność człowieka, której celem jest pokonywanie przestrzeni, z wykorzystaniem infrastruktury oraz środków transportowych”[2].
Istotnymi definicjami opisującymi transport są system transportowy oraz proces transportowy[3]. Systemem transportowym określamy zbiór elementów umożliwiających przemieszanie osób lub ładunków z punktu początkowego do punktu przeznaczenia. System ten jest zespołem elementów wykorzystywanym do zrealizowania usługi transportowej. W jego skład wchodzą[4]:
· środki transportu uczestniczące w usłudze transportowej;
· infrastruktura transportu wykorzystywana podczas usługi transportowej;
· ludzie, którzy są odpowiedzialni za funkcjonowanie składowych systemu transportowego;
· zasady i reguły określające sposób organizacji przemieszczania ludzi oraz ładunków w czasie i przestrzeni.
Transport jest jednym z ważniejszych czynników, które determinują rozwój gospodarczy państwa. Sprawna infrastruktura (głównie połączenia kolejowe oraz drogowe między ważnymi miastami w kraju) i efektywność funkcjonowania systemu transportowego sprzyja wzrostowi gospodarczemu silnych ośrodków w częściach Polski, gdzie z racji na brak dobrego dostępu terytorialnego są obecnie w stagnacji. Sprawna infrastruktura powoduje, że[5]: wzmacnia się spójność społeczna, ekonomiczna i przestrzenna kraju, a także wzrasta konkurencyjność polskiej gospodarki.
Proces transportowy jest to zbiór czynności organizacyjnych, wykonawczych i handlowych, których celem jest umożliwienie przemieszczenia osób lub ładunków z punktu początkowego do punktu docelowego. Najbardziej rozbudowany jest transport lądowy. Zalicza się do niego przewód zarówno szynowy jak i samochodowy. Służy do przewozu osób i towarów zarówno na bliskie jak i dalekie odległości. Transport powietrzny ze względu na koszty dotyczy gównie przewozu osób na znaczne odległości. W skład transportu wodnego wchodzi transport morski i śródlądowy. Są nim transportowane zarówno towary jak i ludzie. Transport przewodowy dotyczy przesyłu energii, zarówno elektrycznej przez linie wysokiego napięcia oraz ropy i gazu za pomocą rurociągów[6].
Transport możemy podzielić też ze względu na inne kryteria, a mianowicie mamy uwzględnieniu kryterium przedmiotu przewozu wyróżniamy pasażerski i towarowy. Biorąc pod uwagę sposób zorganizowania przewozu mamy regularny i nieregularny. Ze względu na rodzaj obsługiwanych transakcji mamy krajowy i międzynarodowy. Biorąc pod uwagę wielkość przesyłki wyróżniamy zbiorowy i całopojazdowy. Dzieląc transport ze względu na formę własności środków transportu mamy publiczny i prywatny.
Transport stanowi co raz to ważniejszy czynnik rozwoju gospodarki. Funkcje jakie pełni transport to:[7]
· poprawa sprawności procesów logistycznych w przedsiębiorstwach,
· podnoszenie efektywności obsługi logistycznej,
· rozszerzanie rynków zbytu,
· tworzenie warunków dążących do obniżania cen,
· lokalizacja centrów logistycznych wpływająca na ich dostępność,
· poprawa infrastruktury transportowo-magazynowej,
· integracja obszarów centralnych i peryferyjnych.
[1] Tarski I., Ekonomika i organizacja transportu międzynarodowego, PWK. Warszawa 2003, s. 11.
[2] Hołowiński T. J., Ekonomika transportu morskiego, Wydawnictwo Morskie, Gdynia 2011, s. 7.
[3] Piskozub A, Elementy ogólnej teorii transportu, WSE, Sopot 2006, s. 96.
[4] Hołowiński T. J., op. cit., s. 7-11.
[5] Niedzielski, P., Tomanek, R. Innowacje w transporcie, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecieńskiego, Szczecin 2010, s. 157-159.
[6] Hołowiński T. J., op. cit., s. 7-11.
[7] Witkowski J., Polityka logistyczna nowym rodzajem polityki
gospodarczej państwa [w] Kierunki
rozwoju logistyki w Polsce w świetle tendencji światowych, red. M.
Sołtysik, Wydawnictwo AE, Katowice 2004, s. 55-61.