Dokonując oceny konkurencyjności przedsiębiorstwa możemy użyć różnych metod i narzędzi analizy. Istotnym porównaniem jest udział przedsiębiorstwa w rynku, określony wielkością sprzedaży w całym sektorze. Również przydatna może się okazać ocena wskaźnika rentowności. Nie można wysoko oceniać pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstwa w przypadku wysokiego udział w rynku (nawet pozycji lidera) i jednocześnie ujemnej rentowności w długim okresie czasu. Ujemna lub niska rentowność świadczy o niedostosowaniu zasobów firmy do konkurencji w danym sektorze. Jednak znacząco wyższa rentowność danej firmy w długim okresie, mimo znacznie niższego udziału w rynku może oznaczać silniejszą i bardziej stabilną pozycję konkurencyjną tej firmy. W tej sytuacji firma ma możliwość obniżki cen i wzrostu swego udziału w rynku.
Istotną rolę w ocenie konkurencyjności przedsiębiorstwa pełni benchmarking, który jest metodą porównywania własnych rozwiązań z najlepszymi oraz ich udoskonalania poprzez uczenie się od innych i wykorzystywanie ich doświadczenia. Benchmarking to metoda poszukiwania wzorcowych sposobów postępowania poprzez uczenie się metod działania od innych firm, a w szczególności poprzez dokładną analizę poczynań liderów w branży i twórcze wykorzystywanie ich doświadczenia. Niektórzy menedżerowie postrzegają benchmarking jako sztukę odkrywania, jak i dlaczego niektóre firmy funkcjonują sprawniej niż inne, a za cel benchmarkingu uważają twórcze naśladowanie najlepszych praktyk innych firm. Benchmarking jest procesem wykrywania strategii i procedur prowadzących do sukcesu poprzez naśladownictwo takich wzorców, jak:
- zasady działania firmy na rynku,
- techniki stosowane przez firmę,
- konstrukcje,
- narzędzia,
- zarządzanie zasobami firmy,
- współpraca z otoczeniem zewnętrznym,
- stosowane technologie,
- zarządzanie informacją,
- zarządzanie finansami,
Wiele firm zarówno polskich, jak i działających na rynkach międzynarodowych, poszukuje różnych sposobów na utrzymanie się na rynku lub też na agresywną ekspansję na inne rynki. Coraz częściej kadra menedżerska zadaje sobie pytania: „W jaki sposób liderzy osiągają lepsze wyniki w działalności gospodarczej?”, „Jak wykorzystać posiadaną informację o konkurencji, aby móc osiągnąć przewagę konkurencyjną?” lub też, „W jaki sposób liderzy rynkowi są bardziej innowacyjni niż my?”.
Benchmarking jako metoda jest coraz częściej stosowany przez japońskie przedsiębiorstwa w celu rozwiązywania problemów operacyjnych i strategicznych firmy. Sukces wielu firm japońskich wynika najczęściej ze stosowania benchmarkingu. Japończycy kopiowali amerykańskie pomysły już od 1945 roku, dzięki czemu w wielu dziedzinach są bardziej innowacyjni niż firmy amerykańskie czy europejskie. Benchmarking w USA stał się popularny dopiero w latach siedemdziesiątych, a propagowały go takie firmy jak Xerox i Ford. Z pomysłów wspomnianych firm skorzystały również inne przedsiębiorstwa, wprowadzając w odpowiednim momencie swoje innowacyjne produkty. Skutkiem takiego działania stało się ciągłe dążenie firm do osiągania przewagi konkurencyjnej poprzez wdrażanie innowacyjnych pomysłów czy też produktów, - obserwacje poczynań konkurencji, analizowanie lub kopiowanie ich pomysłów oraz dynamiczny rozwój firm na rynkach globalnych. Celem benchmarkingu jest zdobywanie przewagi konkurencyjnej poprzez zaplanowane działania na poziomie strategicznym firmy. Szczególnie ważne w tej metodzie jest odpowiednie zarządzanie informacją i innowacyjne ukierunkowanie firmy na rozwój. Uczenie się od innych i porównywanie się z konkurencją (często z liderami w branży) jest coraz częściej dobrym sposobem na rozwiązanie wielu problemów firmy. Głównym celem w procesie „naśladownictwa” powinna być dominacja na rynku, czyli zdobycie pozycji lidera.[1]
Benchmarking obejmuje analizę:
- produktów innych firm,
- usług innych firm,
- procesów produkcji,
- funkcji personelu,
- sprawności organizacji,
- procesu dostarczania wartości.
[1] Kuczewska J. Benchmarking jako metoda diagnozy konkurencyjności przedsiębiorstw w klastrach WUG Gdańsk 2020r s.45