Zarządzanie organizacją

Przez proces zarządzania rozumie się ciąg, łańcuch, pasmo zmian zachodzących w bezpośrednio następujących po sobie lub zachodzących na siebie chwilach intencjonalnie wyróżnionych pod pewnym względem jako pewna całość. Krzyżanowski przyjmuje zarządzanie jako wielce złożony proces polegający na podejmowaniu przez aparat zarządzający wielu różnych wzajemnie powiązanych zadań, czynności, decyzji kierowniczych, które zmierzają do zapewnienie takiego funkcjonowania organizacji aby w sposób sprawny były osiągane jej cele. W związku z tym możemy przyjąć, że proces zarządzania wyróżniają trzy elementy składowe :

 - element oddziałujący jednoosobowy lub zbiorowy - jest określany jako podmiot sprawczy. Element ten jest określany również jako aparat zarządzający podejmujący wiele czynności i decyzji,

 - samo oddziaływanie - treść relacji wyrażona poprzez zapewnienie takiego funkcjonowania

 - element na który się oddziałuje, zasoby ludzkie i rzeczowe. Określany jest również jako przedmiot oddziaływania. Możemy to zdefiniować jako różne rodzaje rzeczy które zmierzają do sprawnego osiągnięcia celów organizacji.

W teorii organizacji interesuje nas układ człowiek - człowiek; człowiek jako przedmiot sprawczy i jako przedmiot oddziaływania. Układ ten obowiązuje najczęściej z udziałem zasobów rzeczowych.

Przez zasoby rozumie się ludzi i inne rzeczy których wprowadzenie do procesu działania może przyczynić się do osiągnięcia celów. Ogół zasobów zastosowanych w danym działaniu to poszczególni członkowie zespołu oraz elementy aparatury. Na zachodzie definicja zarządzania to koordynacja zbiorowych wysiłków w kierunku wyznaczonych celów. Ta koordynacja dokonywana jest poprzez ludzi przy wykorzystaniu techniki w organizacjach w oparciu o wyznaczone zadania. Można zauważyć, że w przedsiębiorstwie osiąganie określonych celów a więc wytwarzanie dóbr lub/i świadczenie usług jest moążliwe nie tylko poprzez wykonanie pracy ludzkiej ale także maszyn, narzędzi, materiałów. Można więc stwierdzić, że mamy do czynienia z oddziaływaniem człowieka (podmiotu sprawczego) na różne zasoby będące w dyspozycji przedsiębiorstwa tj. na zasoby ludzkie i rzeczowe. Można więc przyjąć, że celowe dysponowanie zasobami a konkretniej ustalanie celów i powodowanie aby te cele były wykonywane to zarządzanie. Zarządzanie to pojęcie które obejmuje wszystkie zasoby jakimi człowiek posługuje się w trakcie realizacji celów do których zmierza stąd poprawne jest operowanie określeniem zarządzanie gospodarką narodową i zarządzanie przedsiębiorstwami w rozumieniu celowego podejmowania przez odpowiednie organy kierownicze decyzji prowadzących poprzez wykorzystanie posiadanych zasobów do realizacji założonych celów. Należy powiedzieć, że proces zarządzania realizuje się poprzez celowe dysponowanie zasobami ludzkimi i rzeczowymi. Istotą zarządzania zasobami ludzkimi jest podejmowanie działań odnoszących się do człowieka nakierowanych na osiągnięcie celów organizacji w tym na zaspokojenie potrzeb pracownika a więc na jego rozwój. Na zarządzanie zasobami ludzkimi planowanie potrzeb kadrowych metodyka oceny pracy prowadzi się zatrudnianie i zwalnianie. Zarządzanie zasobami rzeczowymi koncentruje się na materialnych zasobach działalności. Dotyczą one działan które mają na względzie racjonalne wykorzystanie zasobów rzeczowych z punktu widzenia przedsiębiorstwa a zatem kierunków i sposobów wykorzystania zasobów rzeczowych z punktu widzenia celów działania choć cele te formułowane są przez podmiot sprawczy. W ujęciu systemowym można przyjąć, że proces zarządzania polega na pobieraniu z otoczenia poprzez wejście zasileń materiałowo energetycznych oraz informacji ich transformacji i przekazaniu na rzecz otoczenia poprzez wyjście informacji i produktu oraz usług. Definicję systemu zarządzania można sklasyfikować jako podsystem realny oraz podsystem regulacji. Wpodsystemie realnym wykonuje się przez ludzi za pomocą maszyn, narzędzi, materiałów, energii określone produkty i usługi. W drugim podsystemie odbywa się proces regulacji a przede wszystkim proces przetwarzania regulacji i proces pozyskiwania informacji z otoczenia dotyczących zewnętrznych warunków funkcjonowania przedsiębiorstwa, min potrzeb i oczekiwań otoczenia co do wytwarzanych przez system produktów. Informacje te są konfrontowane z zasobami ludzkimi i rzeczowymi przedsiębiorstwa co pozwala ustalić cele i działanie w określonym przedziale czasu. W przyjętym procesie zarządzania następuje podzielenie, alokacja zasobów pomiędzy poszczególne komórki organizacyjne a zwłaszcza ustalenie zadań dla podsystemu realnego. Następuje tu transformacja informacji w decyzje określające co kto w jakim miejscu i czasie ma wykonać.

Nie istnieje jeden, uniwersalny styl zarządzania „sprawdzający się” we wszystkich państwach. Sposób, w jaki menedżerowie podejmują decyzje, formułują i realizują cele, zależy bowiem od tego, z jakiej kultury się wywodzą i w jakim kraju działają. Kultura wpływając na preferencje i postawy pracowników „wyznacza” adekwatny do nich system motywacyjny. Współokreśla także styl pracy poprzez aspiracje i wizje świata pracowników. Badanie związków między zarządzaniem a kulturami narodowymi jest głównym przedmiotem zainteresowania zarządzania międzykulturowego. Pamiętajmy jednak, że kultura nie jest ani jedynym, ani najważniejszym czynnikiem wpływającym na zarządzanie i funkcjonowanie organizacji. Jest tylko jednym z wielu elementów jej otoczenia. Menedżerowie działający na styku kultur powinni być wrażliwi na zróżnicowanie pod względem artefaktów kulturowych. Niemożliwe jest oczywiście poznanie wszelkich zasad i rytuałów przez osobę „z zewnątrz”. Na szczęście, nie jest to konieczne. Nie chodzi bowiem o to, by „kopiować” innych, lecz by unikać rażących gaf.  

Współczesne przedsiębiorstwa funkcjonują w skomplikowanym i bardzo zmiennym otoczeniu. Złożoność i dynamiczna zmienność otoczenia powodują wzrost uzależnienia przedsiębiorstw od czynników zewnętrznych, a jednocześnie ograniczenie możliwości i siły ich oddziaływania na otoczenie. W tych warunkach formułowane strategie rozwoju przedsiębiorstw determinują zmiany struktur zarządzania, a wspólną determinantą zmian strategii i struktur są zmiany w otoczeniu. Zmiany w otoczeniu często powodują wytrącanie przedsiębiorstw ze stanu równowagi wewnętrznej i zewnętrznej. Przejawem tego są różne perturbacje w działalności firm, które nierzadko prowadzą do ich upadłości i likwidacji. Jednakże celem zmian organizacyjnych powinien być stabilny rozwój organizacji.

Równowaga wewnętrzna przedsiębiorstwa polega na odpowiednim zharmonizowaniu poszczególnych części danego podmiotu jako systemu. Chodzi tu o wzajemne skoordynowanie pozostających w dyspozycji firmy zasobów oraz założeń jej strategii i wynikających z niej celów i zadań. Z kolei równowagę zewnętrzną osiąga przedsiębiorstwo, gdy szybko i skutecznie reaguje na zmiany w otoczeniu. W tym celu konieczna jest orientacja przedsiębiorstwa na zewnątrz, jego otwartość na zmiany, podejmowanie przedsięwzięć restrukturyzacyjnych i dostosowawczych. W celu osiągnięcia trwałej równowagi ogólnej w dłuższym okresie i tym samym uzyskania warunków dla przetrwania i rozwoju, przedsiębiorstwo musi podejmować kreatywne interakcje z otoczeniem, umacniać swój potencjał konkurencyjny i pozycję rynkową.